Religies:
      van duisternis terug naar Licht

Dit artikel is een poging om aan de hand van een zeer schematische voorstelling - hieronder - wat te verduidelijken omtrent religie.

Religies

De wit-geel-zwarte figuur - met de cijfers 2, 3 en 4 er in - stelt een religie voor. Zo zijn er vier getekend. Uiteraard zijn er veel meer religies. In religie op zich valt een bepaald patroon te herkennen. Ook hier: uiteraard zijn twee religies nooit identiek.
Een religie bestaat uit een hoofdblok "3. gelovigen" met twee "uitlopers", met name "2. mystiek" en "4. fundamentalisme".
Mystiek is heel dicht bij 1. Thuis, fundamentalisme is heel ver naar buiten gegaan. .
Praktisch: ik heb de gewoonte om van een bepaald concreet voorbeeld te vertrekken. Als religie heb ik hier de Islam gekozen.

1: Kern

In het midden is de Kern (Thuis, God, Tao, Allah, of hoe je het ook benoemd *). Hier valt niets over te zeggen. De Tao Te Ching * begint met:

Tao die "tao" genoemd kan worden is niet de eeuwige tao. 
De naam die genoemd kan worden, is niet de eeuwige naam. 

2: Mystiek

Heel dicht bij de Kern is de mystiek. Opvallend is dat de ene mystiek - bijvoorbeeld het Soefisme wat tot de Islam behoord - heel goed kan samengaan met mystiek uit andere religies. Bijvoorbeeld: de uitspraak "God is thuis, wij zijn het die naar buiten zijn gegaan" komt van Meister Eckhart, een middeleeuws katholiek mysticus, maar het had net zo goed uit het Soefisme kunnen komen.

3: gelovigen

Ik vind geen goed woord om 3 te benoemen. Een vrij goed woord is godsdienst, maar dan wel als er een God is. In het Boeddhisme bijvoorbeeld is er geen God, dan kan je uiteraard ook niet van godsdienst spreken. Ik noem het "gelovigen".
Het overgrote deel van de mensen binnen een religie behoort tot deze groep. Je kunt het gerust zo zien: een religie is blok 3 "gelovigen", aangevuld met 2. mystiek en 4. fundamentalisme.
Toch even vermelden: mystiek - een kleine groep - komt ongeveer nooit in het nieuws. De grote groep "3. gelovigen" af en toe, en "4. fundamentalisme" is schering en inslag. Dit heeft vooral te maken met wat nieuw(s) is *.

Aspecten van religie

In zowat alle religies komen deze aspecten van beleving aan bod: (1)

1. Heilige teksten. Bij de Islam is dit de Koran.
2. Gemeenschap. Religieuze samenkomsten, bij de Islam is dit in de moskee.
3. Ceremonies en rituelen